Wszystko zaczęło się na I Światowym Zjeździe Liderów Młodej Polonii zorganizowanym w grudniu 2024 przez Fundację Polonii Świata przy Radzie Polonii Świata. Partnerem programowym była niemiecka organizacja non profit V.I.P. w Brunszwiku, której członkowie pracują na szeroką skalę z młodzieżą i której myślą przewodnią już w akcie założycielskim była wymiana kulturalna także ponad granicami krajów. Zjazd Liderów Młodej Polonii miał na celu zapoczątkowanie budowy networku między liderami młodego pokolenia diaspory z całego świata. Owocem grudniowego spotkania stał się m.in. projekt Związku Polaków w Rumunii i organizacji V.I.P. w Niemczech: "Żołnierz polski bić się może o wolność wszystkich narodów - umiera tylko dla Polski – lekcja polskiej historii przez teatr “.
Offtheater Zigarre z Brunszwiku jako członek Międzynarodowego Forum Perspektyw Kulturalnych dążącego do tego, by polski teatr spoza granic Polski docierał do szerokich kręgów publiczności, pojechał w lipcu na Bukowinę w Rumunii ze swoim najnowszym spektaklem „Maczek w Aleppo“. Dramat wybrano nie bez przypadku. Na ten rok przypada 80-o lecie zakończenia II wojny światowej, a spektakl przybliża szlak bojowy 1 Dywizji Pancernej generała Maczka oraz historię polskiej enklawy na ziemiach niemieckich w latach 1945-1948. Historię tą opowiada w kontekście współczesnych wydarzeń na świecie, co czyni ten spektakl niesztampowym.
Główną publicznością docelową miała być polska młodzież, która w rumuńskiej szkole wprawdzie ma 3 godziny języka polskiego tygodniowo, ale brakuje jej zajęć z polskiej historii i geografii. Prezesi Związku Polaków w Rumunii szukali nowej, innej niż dotychczasowa oferty, którą mogliby zaproponować młodym Polakom podczas organizowanych u siebie półkolonii. Offtheater Zigarre ma natomiast doświadczenie, jak przy pomocy projektów teatralnych uczyć historii w sposób intersujący dla młodego pokolenia. Zofia Delest – prowadząca Offtheater Zigarre – wpadła na pomysł zorganizowania warsztatów historyczno-artystycznych, podczas których uczestnicy tworząc elementy scenografii do spektaklu uczyliby się historii. Pokazy spektaklu w Polskim Domu w Nowym Sołońcu poprzedziły zatem dni warsztatów pełniących funkcję niekonwencjonalnej lekcji historii. Wzięła w nich udział polska młodzież z bukowińskich wiosek. Był to też czas wymiany doświadczeń. Zespół z Niemiec brał udział w wydarzeniach organizowanych na miejscu i obserwował, jak tamtejsza mniejszość polska pielęgnuje swoje korzenie. W zamian opowiadał o własnej pracy w mieście, w którym żyją przedstawiciele prawie 170 narodowości. Między innymi przybliżył historię prac nad spektaklem i zdradził, jak udało mu się podczas prac nad nim zainteresować losami polskich żołnierzy przedstawicieli też innych krajów, takich jak Syria, Iran, Chiny, czy Hiszpania. Z tych spotkań zrodziły się już pomysły na inicjatywy na przyszłość. V.I.P. ma bowiem w planach przybliżyć wielokulturowej społeczności Brunszwiku wybrane tradycje bukowińskich Polaków. Polska młodzież w Rumunii dostała natomiast sygnał, że dobry sposób na opowiedzenie czegoś o Polsce może wzbudzić ciekawość także sąsiadów o niepolskich korzeniach.
Zwieńczeniem projektu były trzy dni pokazów spektaklu „Maczek w Aleppo“ ze scenografią opracowaną przez uczestników projektu. Przyszli na nie, nie tylko młodzi ludzie, ale i dorośli. Odbył się także specjalny pokaz dla seniorów, który trzeba było specjalnie dopasować do ich możliwości mobilnych i słuchowych, ale zespół Offtheater Zigarre bardzo się cieszył, że także i ta grupa bukowińskich Polaków wykazała zainteresowanie spektaklem, z którym przyjechał do nich. Biorąc pod uwagę zainteresowanie projektem pod względem tematycznym i artystycznym oraz dużą frekwencję publiczności wszystkich grup wiekowych, zarówno partnerzy projektu, jak i Rada Polonii Świata doszli do wniosku, że spektakl „Maczek w Aleppo” przeniesiony z Niemiec do Rumunii stanowi dopiero wstęp do długofalowej współpracy organizacji działających na rzecz Polaków z obydwóch krajów.
Autor: Agata Lewandowski
Zdjęcia: Artur Ostrovschi, Elżbieta Wieruszewska-Calistru
